Bu repo, Python programlama dili üzerine hazırlanmış bir rehberdir. Temel konulardan ileri düzey uygulamalara kadar adım adım ilerleyen örneklerle, Python programlama dilini öğrenme sürecinizi kolaylaştırmayı amaçlamaktayım.
🎯 Hedef Kitle
Python diline yeni başlayan öğrenciler
Python programlama dilini öğrenmek isteyen herkes
Gömülü sistem uygulamalarında algoritma geliştirmeyi ve programlamaya ilgi duyan tüm geliştiriciler.
Python Programlama Dili Konu Anlatımı - 1
Konusu: Python Programlama Diline Giriş, Değişkenler ve Veri Tipleri, Operatörler
Dersin Videosu :> https://youtu.be/i2QxxYTaaxs
Python Programlama Dili Konu Anlatımı - 2
Konusu: Kontrol Yapıları (if, if else, if elif else), Döngüler (for, while), Fonksiyonlar, Listeler ve Python Programlama Dili Kütüphaneleri
Dersin Videosu :> https://youtu.be/hHtVqEu7UZY
Python Programlama Dili Konu Anlatımı - 3
Konusu: Google Colab Üzerinde Python Uygulamaları
Dersin Videosu :> https://youtu.be/3RhAOU-VRXs
Python Programlama Dili Konu Anlatımı - 4
Konusu: Google Colab Üzerinde Python Uygulamaları
Dersin Videosu :> https://youtu.be/cs44Z0Nnc78
Python Programlama Dili Konu Anlatımı - 5
Konusu: Google Colab Üzerinde Python Uygulamaları
Dersin Videosu :> https://youtu.be/CF2vbL4d9sM
Python Programlama Dili Soru Çözüm Videosu :> https://youtu.be/Eyzd5ItzZI0
-> Python Nedir?
- Yüksek seviyeli, okunabilirliği yüksek, çok amaçlı ve yorumlanabilir bir programlama dilidir. Dinamik yapısı ve geniş kütüphane desteği ile veri analitiği, yapay zekâ, web geliştirme, otomasyon gibi birçok alanda kullanılır.
-> Python Nerelerde Kullanılır?
- Bilgisayarda Programlama Python, Algoritma & Veri Yapıları, Yapay zeka ve makine öğrenimi, veri analizi, web uygulamaları (Django, Flask), otomasyon scriptleri, gömülü sistemler (MicroPython), bilimsel hesaplamalar, oyun geliştirme konularında python programlama dili kullanılmaktadır.
-> İlk Python Programı:
print("Merhaba Hayat")
2.1 Yorum Satırları
# Tek satırlık yorum
"""
Çok satırlı
yorum bloğu
"""
2.2 Değişkenler ve Veri Tipleri (int, float, str, bool)
yas = 25 # int (tam sayı)
sicaklik = 36.5 # float (ondalıklı sayı)
harf = 'A' # string || str (tek karakter de str türündedir)
isim = "Ali" # string || str (metin ifadesi)
degisken = True # bool değişlen türü True || False
3.1 Aritmetik Operatörler
toplam = 5 + 3 # 8
carpim = 4 * 2 # 8
3.2 Karşılaştırma Operatörleri
a = 10
b = 10
if a == b:
print("Eşittir")
3.3 Mantıksal Operatörler
a = 5
b = 7
if a > 0 and b > 0:
print("Pozitif sayılar")
---
not1 = 45
not2 = 60
if not1 >= 50 or not2 >= 50:
print("Ders geçildi.")
---
aktif = False
if not aktif:
print("Kullanıcı pasif.")
4.1 Koşullu İfadeler
yas = 17
if yas > 18:
print("Yetişkin.")
else:
print("Çocuk.")
---
yas = 20
puan = 85
if yas >= 18 and puan >= 80:
print("Sınava girmeye uygunsunuz.")
else:
print("Şartları sağlamıyorsunuz.")
4.2 Döngüler
4.2.1 for Döngüsü
for i in range(5):
print(i)
4.2.2 while Döngüsü
i = 0
while i < 5:
print(i)
i += 1
5.1 Fonksiyon Tanımı ve Kullanımı
# Toplama yapan fonksiyon
def topla(a, b):
return a + b
# Fonksiyon çağrısı
sonuc = topla(5, 3)
print(sonuc)
6.1 Tek Boyutlu Liste
sayilar = [1, 2, 3, 4, 5]
print(sayilar[2]) # 3
6.2 Çok Boyutlu Liste
matris = [
[1, 2, 3],
[4, 5, 6]
]
print(matris[1][2]) # 6
7.1. Python’da Genel Amaçlı Kullanılan Kütüphaneler
| Modül Adı | Ana İşlev Grubu | Örnek Fonksiyonlar | Kısaca Ne Yapar |
|---|---|---|---|
time |
Tarih & Zaman | time(), localtime(), strftime(), sleep() |
Unix zaman damgası, yerel zaman, bekleme fonksiyonu sağlar. |
sys |
Sistem İşlemleri | argv, exit(), getsizeof() |
Komut satırı argümanları, çıkış işlemleri. |
os |
İşletim Sistemi | mkdir(), remove(), system(), getcwd() |
Dosya işlemleri, komut çalıştırma. |
math |
Matematik | sqrt(), pow(), sin(), log(), ceil() |
Karekök, üstel, trigonometrik işlemler. |
random |
Rastgele Sayılar | random(), randint(), choice(), shuffle() |
Rastgele sayı ve seçim üretimi. |
builtins |
Yerleşik Fonksiyonlar | len(), type(), input(), print() |
Python’ın varsayılan yerleşik işlevleri. |
7.2. Python’da Özel Amaçlı Kütüphaneler
| Modül Adı | Ana İşlev Grubu | Örnek Fonksiyonlar | Kısaca Ne Yapar |
|---|---|---|---|
string |
Metinsel İfadeler | ascii_letters, digits, punctuation |
Hazır karakter kümeleri sağlar. |
re |
Düzenli İfadeler (regex) | match(), search(), findall(), sub() |
Metin arama ve değiştirme işlemleri. |
assert |
Hata Ayıklama | assert |
Koşul doğru değilse hata fırlatır (C’deki assert.h gibi). |
locale |
Yerelleştirme | setlocale(), localeconv() |
Sayı formatı, para birimi biçimi gibi yerel ayarları yönetir. |
errno |
Hata Kodları (dolaylı) | errno, strerror() (via os.strerror) |
Sistem hatalarının yorumlanması. |
8.1. Try-Except yapısı
try:
# Hata çıkarabilecek kod
except HataTuru:
# Hata yakalandığında çalışacak kod
8.2. Python Try-Except Hata Türleri
| Hata Türü | Açıklama | Örnek Kod |
|---|---|---|
ValueError |
Uygun olmayan veri tipiyle işlem yapılmaya çalışıldığında oluşur. | int("merhaba") |
TypeError |
Yanlış türdeki verilerle işlem yapılırsa oluşur. | "Ali" + 5 |
ZeroDivisionError |
Sayı sıfıra bölünmeye çalışıldığında oluşur. | 10 / 0 |
IndexError |
Listede olmayan bir indekse erişildiğinde oluşur. | [1, 2, 3][5] |
KeyError |
Sözlükte olmayan bir anahtara erişildiğinde oluşur. | {"ad": "Ali"}["soyad"] |
NameError |
Tanımlanmamış bir değişkene erişilmeye çalışıldığında oluşur. | print(x) (x tanımlı değilse) |
AttributeError |
Nesne üzerinde tanımlı olmayan bir fonksiyon/metoda erişilirse oluşur. | "Ali".append("x") |
FileNotFoundError |
Açılmak istenen dosya bulunamazsa oluşur. | open("yok.txt") |
ImportError |
Var olmayan veya yüklenemeyen bir modül çağırıldığında oluşur. | import yok_modul |
IndentationError |
Kod bloğu girintileme kurallarına uymazsa oluşur. | if True:\nprint("merhaba") |
SyntaxError |
Yazım hatası varsa oluşur. | for i in range(5) (iki nokta eksik) |
Exception |
Tüm hata türlerinin üst sınıfıdır (genel hata yakalamada kullanılır). | except Exception as e: |
9.1 Kullanıcı Girdisinin Doğruluğunu Kontrol Etme
try:
sayi = int(input("Bir sayı girin: "))
print("Girilen sayı:", sayi)
except ValueError:
print("Geçersiz karakter girişi yaptınız.")
9.2 Girilen Bir Sayının Negatif mi? Pozitif mi? olduğunu Bulma
try:
sayi = int(input("Bir sayı girin: "))
if sayi < 0:
print(sayi, "Negatif Sayıdır.")
elif sayi > 0:
print(sayi, "Pozitif Sayıdır.")
else:
print("Girilen Sayı 0'dır...")
except ValueError:
print("Lütfen Bir Sayı Giriniz.")
9.3. Girilen Bir Değerin Sayı Olduğu Kontrol Edildikten Sonra Tek mi Çift mi Olduğunu Bulma
try:
sayi = int(input("Bir sayı girin: "))
if sayi % 2 == 0:
print(sayi, "çift sayıdır.")
else:
print(sayi, "tek sayıdır.")
except ValueError:
print("Geçersiz giriş! Lütfen bir tamsayı giriniz.")
9.4. Kullanıcıdan Alınan Sayıları Listeye Aktarma ve Yazdırma
sayilar = []
print("Lütfen 6 adet tamsayı giriniz:")
for i in range(6):
try:
sayi = int(input(str(i + 1) + ". sayı: "))
sayilar.append(sayi)
except ValueError:
print("Geçersiz giriş! Lütfen tamsayı giriniz.")
# Girilen sayıları yazdır
print("Girilen sayılar:", sayilar)
9.5. Kullanıcının Belirlediği Sayı Adedi ile Girilen Sayı Adedinin Karşılaştırılması
sayilar = []
istenen_adet = 6
print("6 Adet Sayı Giriniz")
for i in range(istenen_adet):
try:
sayi = int(input(str(i + 1) + ". sayi"))
sayilar.append(sayi)
except ValueError:
print("Geçersiz değer girdiniz")
print("Kullanıcıdan Gelen Degerler: ",sayilar)
sayi_adeti = len(sayilar)
print("Kullanıcıdan Gelen Sayı Adeti ",sayi_adeti)
if(istenen_adet>sayi_adeti):
print("Eksik Sayı Girdiniz")
elif(istenen_adet<sayi_adeti):
print("Fazla Sayı Girdiniz")
elif(istenen_adet==sayi_adeti):
print("Girilen Sayı İstenen Sayı Adeti Kadardır")
else:
print("Hata")
9.6. Kullanıcıdan Alınan Sayıların Ortalamasını Hesaplama
sayilar = []
print("Lütfen 6 adet tamsayı giriniz:")
for i in range(6):
try:
sayi = int(input(str(i + 1) + ". sayı: "))
sayilar.append(sayi)
except ValueError:
print("Geçersiz giriş! Lütfen tamsayı giriniz.")
ortalama = sum(sayilar) / len(sayilar)
print("Girilen sayıların ortalaması:", ortalama)
9.7. Kullanıcıdan Alınan Sayıların Listeye Atılması ve Tek–Çift Sayıların Adetlerinin Belirlenmesi
sayilar = []
tek_sayac = 0
cift_sayac = 0
print("Lütfen 6 adet tamsayı giriniz:")
for i in range(6):
try:
sayi = int(input(str(i + 1) + ". sayı: "))
sayilar.append(sayi)
if sayi % 2 == 0:
cift_sayac += 1
else:
tek_sayac += 1
except ValueError:
print("Geçersiz giriş! Lütfen tamsayı giriniz.")
print("Girilen sayılar arasında:")
print("Tek sayı adedi: ", tek_sayac)
print("Çift sayı adedi: ", cift_sayac)
9.8. Kullanıcıdan Alınan Sayıların Listeye Atılması ve Küçükten Büyüğe Göre Sıralaması
sayilar = []
print("Lütfen 6 adet tamsayı giriniz:")
for i in range(6):
try:
sayi = int(input(str(i + 1) + ". sayı: "))
sayilar.append(sayi)
except ValueError:
print("Geçersiz giriş! Lütfen tamsayı giriniz.")
print("Sıralanmamış Sayılar", sayilar)
# Bubble Sort algoritmasıyla küçükten büyüğe sıralama
for i in range(len(sayilar)):
for j in range(len(sayilar) - 1):
if sayilar[j] > sayilar[j + 1]:
# Elemanları yer değiştiriyoruz
sayilar[j], sayilar[j + 1] = sayilar[j + 1], sayilar[j]
print("Sıralanmış sayılar (küçükten büyüğe):", sayilar)
9.9. Python "random" Kütüphenesi ile Rastgele Belirlenen Sayıyı Tahmin Etme Oyunu
import random # rastgele sayı üretmek için kullanılan kütüphane
hedef_sayi = random.randint(1, 10) # 1 ile 10 arasında rastgele belirlenen deger
tahmin = 0
deneme_sayisi = 0
print("1 ile 10 arasında bir sayı tuttum. Bakalım tahmin edebilecek misin?")
while tahmin != hedef_sayi:
try:
tahmin = int(input("Tahmininizi giriniz: "))
deneme_sayisi += 1
if tahmin < hedef_sayi:
print("Daha büyük bir sayı girin.")
elif tahmin > hedef_sayi:
print("Daha küçük bir sayı girin.")
else:
print("Tebrikler! ", deneme_sayisi , "denemede doğru tahmin ettiniz.")
except ValueError:
print("Lütfen geçerli bir tamsayı girin.")
9.10. Taş-Kağıt-Makas Oyunu: Python ile Skor Takipli Taş-Kağıt-Makas Oyunu
import random
secenekler = ["taş", "kağıt", "makas"]
kullanici_skor = 0
bilgisayar_skor = 0
print("Taş - Kağıt - Makas oyununa hoş geldiniz!")
print("Oyunu bitirmek için 'q' tuşuna basın veya 'çık' yazın.\n")
while True:
oyuncu_secimi = input("Taş, Kağıt veya Makas seçin: ").lower()
if oyuncu_secimi in ["çık", "q"]:
print("Oyun sonlandırıldı.")
break
if oyuncu_secimi not in secenekler:
print("Geçersiz seçim! Lütfen taş, kağıt ya da makas girin.")
continue
bilgisayar_secimi = random.choice(secenekler)
print("Bilgisayar: ", bilgisayar_secimi)
if oyuncu_secimi == bilgisayar_secimi:
print("Berabere!")
elif ((oyuncu_secimi == "taş" and bilgisayar_secimi == "makas") or
(oyuncu_secimi == "kağıt" and bilgisayar_secimi == "taş") or
(oyuncu_secimi == "makas" and bilgisayar_secimi == "kağıt")):
print("Tebrikler, kazandınız!")
kullanici_skor += 1
else:
print("Bilgisayar kazandı!")
bilgisayar_skor += 1
# Son durum bilgisi
print("Skor Durumu -> Bilgisayar: ", bilgisayar_skor , " | Kullanıcı: ", kullanici_skor)
print("Oyunu sonlandırmak için 'q' tuşuna bas veya 'çık' yazabilirsiniz.")
print("Oyun Bitti! Toplam Skorlar:")
print("Bilgisayar: " , bilgisayar_skor)
print("Kullanıcı: " , kullanici_skor)
-
Eftâl Şehirli, Muhammed Kâmil Turan, Python ile Soru Çözüm Kitabı, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 2023.
-
Prof. Dr. Özlem Türkşen, Optimizasyon Yöntemleri ve Matlab, Python, R Uygulamaları, Nobel Akademik Yayıncılık, 2023.
⚡ Bilgi Paylaştıkça Gelişir! 🚀
IEEE--> A. Cetinkaya, "Python Programlama Dili Rehberi" GitHub, [Online]. Erişim Linki: https://github.com/acetinkaya/Python-Programlama-Rehberi . Son Erişim Tarihi: Gün Ay Yıl.
APA--> Cetinkaya, A. (2025). Python Programlama Dili Rehberi [GitHub Deposu]. GitHub. Erişim Linki: https://github.com/acetinkaya/Python-Programlama-Rehberi . Son Erişim Tarihi: Gün Ay Yıl.
Yukarıdaki bilgi, resim ve kod çalışmaları açık kaynak paylaşım olarak GitHub "acetinkaya" alanında paylaşımı yapılmıştır.
Proje Durumu: İlgili paylaşımlar ve Python programlama dilinde yazılmış yazılım kodlarına sürüm güncellemeleri yaptıkça bu paylaşımları güncelleyeceğiz. GitHub bölümünden beğeni bildirimi olarak bir yıldız vererek çalışmalarımı destekleyebilirsiniz. Bilgi paylaşıldıkça büyür ve gelişir.
Katkıda Bulunma: Fork - Çekme istekleri memnuniyetle karşılanır. Büyük değişiklikler için lütfen önce neyi değiştirmek istediğinizi görüşmek üzere ilgili Python kodunu belirttiğiniz bir soru - yanıt bölümü açın. Bilgi paylaşıldıkça çoğalır ve gelişir. İyi çalışmalar dilerim.
Yazar ve Güncelleme Yapan: Öğr. Gör. Ali Çetinkaya (MSc.) - 2025
The above information, images, and code examples are shared as open-source content on GitHub under the "acetinkaya" account.
Project Status: The relevant posts and software codes written in the Python programming language will be updated as new versions are released. You can support my work by giving a star to the repository on GitHub. Knowledge grows and develops as it is shared. Contributing: Forks and pull requests are warmly welcomed. For major changes, please first open a question-answer thread indicating which Python code you want to modify to discuss your proposal. Knowledge multiplies and improves when shared. Best wishes for your work!
Author and Maintainer: Lect. Ali Cetinkaya (MSc.) - 2025